De magie van het Sinterklaasfeest is een eeuwenoude traditie. Maar waar komt die traditie eigenlijk vandaan en waarom eten we met Sinterklaas zoveel speculaas? 

Wie is Sinterklaas? Van heilige tot goedheiligman

Het figuur achter Sinterklaas is Saint Nicholas, een christelijke bisschop die leefde in de 4e eeuw in het gebied dat nu Turkije is. Volgens de verhalen stond hij bekend om zijn vrijgevigheid. Hij hielp armen, redde kinderen in nood en gaf geschenken of geld aan wie het nodig had. Die reputatie maakte hem tot beschermheilige van kinderen, maar ook van zeelieden en reizigers. 

Na zijn dood verspreidde de verering van Saint Nicholas zich over Europa. Kerken en gemeenschappen droegen zijn naam, en jaarlijks werd zijn feestdag herdacht. Uiteindelijk leidde de Nederlandse verbastering “Sint Nikolaas” tot “Sinterklaas”, de goedheiligman die we nu kennen. 

Hoe het feest en de traditie zich ontwikkelden

In de loop der eeuwen veranderde de viering. Maar de kern, goedheid, geven en vooral: aandacht voor kinderen, bleef bestaan. 

De moderne vorm van Sinterklaas zoals wij die kennen kreeg in de 19ᵉ eeuw concreet vorm. Dat gebeurde vooral door het kinderboek Sint‑Nicolaas en zijn knecht van Jan Schenkman uit 1850. Dit boek liet zien hoe Sinterklaas met een stoomboot uit Spanje zou aankomen, een staf droeg en vergezeld werd door vrienden (de Pieten). Vanaf dat moment kreeg Sinterklaas het uiterlijk en de rol die we vandaag kennen. Met cadeaus, schoen zetten, de intocht per boot en het bezoek aan huizen.

Waarom we rond Sinterklaas massaal vallen voor speculaas

Door de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) maakten we kennis met nieuwe specerijen. Bakkers experimenteerden met kaneel, kruidnagel, nootmuskaat en gember. Hierdoor ontstond de karakteristieke kruidenmix die we vandaag de dag kennen als speculaaskruiden. Speculaas werd gebakken in houten mallen met afbeeldingen van een heiligenfiguur, zoals Sinterklaas.  

Minder bekende feitjes over speculaas

Speculaasplanken waren vroeger echte statussymbolen. Hoe groter en gedetailleerder de plank, hoe meer aanzien de bakker (of de familie) had. Ook werd er geloofd dat speculaasbrokken symbool stonden voor vruchtbaarheid, wat het koekje bijna een rituele betekenis gaf tijdens het Sinterklaasfeest. 

Wat zit er in speculaaskruiden?

Iedere bakker heeft zo zijn geheimen, maar de basis van speculaaskruiden is verrassend constant gebleven. Kaneel, gember, nootmuskaat, kruidnagel en witte peper komen altijd voor. Speculaaskruiden zijn niet te verwarren met koekkruiden. Koekkruiden zijn wat milder van smaak en deze specerij wordt gebruikt in ontbijtkoek.

Zelf speculaaskruiden maken

Wie eenmaal zelf een potje speculaaskruiden maakt, wil nooit meer terug. Zelf maken is eenvoudig: 

Ingrediënten 

• 4 theelepels kaneel 
• 1 theelepel nootmuskaat 
• 1 theelepel kruidnagel 
• 1 theelepel gember 
• Halve theelepel witte peper 
• Halve theelepel kardemom 
• Halve theelepel korianderzaad (bij voorkeur licht geroosterd en gemalen) 
• Snufje foelie 

Bereiding

Meng alle specerijen in een kommetje, roer goed door en bewaar de mix in een luchtdicht potje. Zo blijft het wekenlang vers en aromatisch. Rooster het korianderzaad 1 minuut in een droge koekenpan voor extra diepte en warmte. 

Helemaal zin in de lekkere smaak van speculaas? Maak je eigen kruidnoten!

Kruidnoten en Speculaas